Vabi is opgericht in een tijd dat computers nog geen gewoongoed waren. Vabi mag zich dus gerust één van de eerste softwarebedrijven van Nederland noemen.
Hoewel de eerste digitale computer al in 1939 wordt gebouwd, duurt het tot in de jaren ’60 voordat de computer echt een factor van belang gaat spelen. In eerste instantie is dit bij universiteiten en openen enkele rekencentra hun deuren. Wetenschappers en technici gaan langzaamaan gebruikmaken van computers. Ook in de installatietechniek ziet men de mogelijkheden van de computer en worden programma’s ontwikkeld en gebruikt voor verwarming, ventilatie en airconditioning.
Begin 1972 kwamen vertegenwoordigers van een aantal bedrijven, overheidsinstellingen, TU Delft en TNO bij elkaar om de mogelijkheden van een Vereniging te bespreken. Ze wilden namelijk graag met computerprogramma’s werken, maar ervaarden dat het maken van zo’n programma hoge investeringen en veel manuren vergt. Door gebruik te maken van elkaars programma zou veel dubbel werk en hoge investeringen worden vermeden. Bovendien kon door het rekenen met de computer het algemeen peil van de installatietechniek verhoogd worden en zou er meer uniformiteit komen in de berekeningen.
VARIG, VABIG, VABI
De Vereniging stelt als naam voor: Vereniging voor het Automatisch Rekenen in de Installatietechniek in Gebouwen. Later wordt rekenen veranderd in berekenen. Tenslotte kiest men voor een bredere naam: Vereniging voor het Automatisch Berekenen van Installaties in gebouwen. Zo ontstond de naam Vabi, die we nu nog steeds kennen.
Op 22 september 1972 vindt de oprichtingsvergadering van Vabi plaats. Ruim dertig bedrijven en instellingen sluiten zich direct aan. Het bureau van de vereniging wordt gevestigd bij TNO. Daar is de kennis en ervaring op het gebied van warmte- en klimaat technische berekeningen aanwezig en is de benodigde apparatuur aanwezig. TNO is een neutrale partij, waardoor neutrale behandeling van de rekenopdrachten gegarandeerd kan worden. In het begin is er een bibliotheek van zo’n 20 al bestaande programma’s. Deze zijn ingebracht door de bedrijven die meedoen.
“Het doel van de vereniging is door bevordering van het gebruik van programmeerbare rekenmachines bij te dragen aan de verhoging van de nauwkeurigheid, de doelmatigheid en de eenheid van werkwijzen toegepast bij het ontwerpen, calculeren en inregelen van technische installaties in gebouwen, vaartuigen en vergelijkbare objecten, alsmede het berekenen van het te verwachten binnenklimaat daarin.”
Alle gebruikers van de berekeningen betalen een algemeen bedrag en kosten per berekening. Denk hierbij aan kosten voor het gebruik van de computer, een inbrengersvergoeding aan de programma-inbrenger en een Vabi-toeslag voor de vereniging. Bedrijven stuurden ingevulde programma-invulformulieren (ponskaarten) op, of laten de invoer vanaf tekening door de vereniging gereedmaken om op ponskaarten te zetten.
Vabi was niet direct een succes; de onbekendheid met computers, maar ook de extra kosten die nog niet kunnen worden doorberekend in de projecten zorgen ervoor dat de bedrijven nog niet direct gebruikmaken van de rekenprogramma’s. Bovendien, zijn de uitkomsten wel betrouwbaar, volgens welke methoden rekenen de programma’s? De drempel blijkt voor kleinere bedrijven te hoog te zijn.
De energiecrisis van 1973
Vooral na de energiecrisis in 1973 gaat men steeds meer via Vabi rekenen. Sindsdien worden namelijk strengere eisen gesteld aan het energiegebruik van gebouwen. Inmiddels beschikt Vabi over een programma om met KNMI-gegevens voor elk uur de binnentemperatuur te berekenen en daarmee na te gaan hoe vaak een bepaalde temperatuurgrens in de zomer wordt overschreden. Deze berekening is met de verplichte TO-juli nu weer actueler dan ooit!
Ook de ontwikkelingen in de IT dragen bij aan meer rekenactiviteiten. Leden kunnen vanuit hun kantoor met een terminal rechtstreeks rekenen op de computer van het rekencentrum. Ook de computers in het rekencentrum worden steeds sneller. Vanaf 1980 behandelt TVVL in haar cursussen de Vabi programma’s. Het gebruik van programma’s voor berekeningen van temperatuuroverschrijdingen, koellast en leiding- en luchtkanalen neemt een vlucht. Voor het maken van een warmteverliesberekening zijn dan nog relatief te veel handelingen noodzakelijk.
In de jaren erna kunnen bedrijven zelf investeren in mini- en microcomputers. Deze worden betaalbaar en je kunt ze in het eigen bedrijf neerzetten. Met de komst van deze computers komen er ook steeds meer programma’s die niet aan de normen voldoen. Vabi gaat daarom een koopwijzer ontwikkelen. Hierin staan gegevens over de beschikbare minicomputers, maar ook alle beschikbare software hiervoor.
De opkomst van de microcomputers
Met de opkomst van de microcomputers kijkt Vabi naar de mogelijkheid om de levering van programma’s naar zich toe te trekken. Vabi wil programma’s zelf ontwikkelen en leveren. Hiervoor moeten programma’s geconverteerd worden voor verschillende merken computers. De eerste start is de ontwikkeling van een aantal bestaande programma’s en een basisbibliotheek. De vergoeding die de leden moeten betalen verandert: vanaf dan kun je tegen een jaarlijks onderhoudsbedrag de programma’s huren.
Vabi verhuurt steeds meer programma’s, waardoor andere , elders ontwikkelde programma’s, nauwelijks meer op de markt komen. Dit bevordert het gevoel van kwaliteit van de programma’s; men heeft het idee dat Vabi, die op dat moment al intensief samenwerkt met ISSO, samen met ISSO een kwaliteitsnorm bepaalt voor de programma’s.
Door de komst van de microcomputers stopt het rekencentrum en worden de programma’s voor bijvoorbeeld de temperatuuroverschrijding alleen nog maar aangeboden voor de microcomputer. Gebruikers hoeven dus niet meer te betalen voor de hoge kosten van het rekencentrum. De belangstelling hiervoor is zo hoog, dat hier een geheel nieuwe versie voor wordt ontwikkeld.
Vanaf 1 januari 1987 noemt Vabi zich een microcomputer vereniging. Microcomputers gaan in de volksmond PC-s heten. Vabi telt dan inmiddels 7 vaste medewerkers.
Uniforme Omgeving
In 1988 wordt door VNI het project Uniforme Omgeving geïnitieerd. Dit is een algemeen softwarepakket waarin verschillende programma’s op het gebied van energie te gebruiken zijn. In 1994 komen de eerste programma’s van Vabi hiervoor beschikbaar. De programma’s zijn qua invoer en uitvoer op elkaar afgestemd. Ingevoerde gebouwgegevens zijn voor meerdere programma’s te gebruiken. In 1995 wordt de Energieprestatienormering (EPN) van kracht, waar Vabi al snel een programma voor ontwikkeld. Nu deze berekening verplicht wordt, wordt ook een warmteverlies en/of koellastberekening makkelijk om te maken met dezelfde gegevens.
In 1997 zijn ruim 600 bedrijven en instellingen aangesloten bij Vabi. Ook de programmabibliotheek wordt steeds meer aangevuld en vernieuwd. Om alle ideeën te stroomlijnen, worden er programmacommissie ingesteld op het gebied van W-ontwerp, Bouwfysica, Energie en E-ontwerp. De vereniging telt dan 14 medewerkers en bestaat dan al zo’n 25 jaar.
Meer weten over Vabi? Lees hier meer over ons bedrijf of onze software-oplossingen.
