Of je nu vastgoed beheert, verhuurt of verkoopt of inspecties in gebouwen doet; je krijgt allemaal te maken met de NTA 8800. Sinds 1 januari is deze methodiek voor het bepalen van de energieprestatie van een gebouw van kracht. Maar waarom zijn we eigenlijk overgestapt naar deze methodiek? Wat komt er bij kijken om een nieuwe methodiek te introduceren? Wim Plokker, Hoofd Product Management bij Vabi, geeft een kijkje in de keuken.
Waarom is de NTA 8800 eigenlijk geïntroduceerd? We hadden toch normen die werkten?
“Daarvoor moeten we zo’n vijf jaar terug in de tijd. Toen was er veel onrust over de nauwkeurigheid van het energielabel. Een hoekgebouw verbruikt bijvoorbeeld meer energie dan een tussenwoning, maar kreeg toch een beter label in de oude methodiek. Het label zou beter begrijpbaar en betrouwbaar moeten worden. Er zijn toen twee dingen besloten: om over te gaan naar BENG Indicatoren (BijnaEnergieNeutraleGebouwen) en om de norm (de methodiek) aan te passen.
Ga je de methodiek aanpassen, dan ben je verplicht om hierbij de Europese normen aan te houden. In dit geval is dat de EBPD norm. Omdat het traject via een normcommissie traag zou verlopen, is ervoor gekozen om dit via een zogenaamde NTA te doen: een Nederlands Technische Afspraak. Hiervoor is door NEN een programmaraad voor het draagvlak en een projectgroep met inhoudelijke experts opgezet. Dat is het begin van de ontwikkeling van de NTA 8800.”
Projectgroepen
“Vanuit Vabi neem ik, maar ook andere collega’s, deel aan de projectgroepen rondom de ontwikkeling van de methodiek. Niet alleen aan de softwarekant, maar we zitten ook bij de projectgroepen rondom certificering, opleidingen en adviseurs. Zelf heb ik zitting in de projectgroepen rondom zonnepanelen, koeling en het bouwkundige stuk. Ik heb hierbij vooral getracht te zorgen dat de methodiek niet té ingewikkeld zou worden.”
Vier jaar is best een lange tijd. Waarom duurde deze ontwikkeling zo lang?
“Nou, dat valt eigenlijk nog best mee. Het begon met maken van keuzes over de uitgangspunten en de randvoorwaarden. Vervolgens worden er projectgroepen gevormd. Dan moeten er nog beleidsmatige keuzes worden gemaakt, bijvoorbeeld over de waardering van elektriciteit. Dit is specifiek bij de overheid neergelegd, en niet in de projectgroepen. Twee jaar geleden lag de eerste basis van de NTA 8800 klaar. Dat is best knap. Het venijn daarbij zit hem echter altijd in de staart: dan komen dingen bij elkaar en blijkt dat zaken niet goed op elkaar zijn afgestemd. Toen kregen wij ook een belangrijke rol. Als softwareontwikkelaar hebben we fors geïnvesteerd in extra mensen om de methodiek op tijd in de software te bouwen. Daarbij liepen wij tegen veel zaken aan, die niet goed uitgewerkt waren. Door als softwarepartijen onderling veel testen te doen, kom je achter dingen die niet helemaal goed lopen.”
Opnameprotocol onderschat.
“Vanuit alle partijen is denk ik met name het opnameprotocol onderschat. Je kunt natuurlijk prima allerlei rekenregels implementeren, maar hoe een gebouw moet worden opgenomen is minstens zo belangrijk. Wij hebben het standpunt om zo veel mogelijk aan te sluiten bij het opnameprotocol. Dat is ook heel belangrijk voor onze klanten. Hier werden echter steeds, zelfs op het allerlaatste moment, wijzigingen in aangebracht.
Vanuit softwareontwikkeling is dat “venijn in de staart” dus heel lastig. Er waren in november en december nog methodiekwijzigingen en wijzigingen in het opnameprotocol. Bovendien heeft men de complexiteit van de norm onderschat. Met name het werken met rekenzones was zeer ingrijpend. Hiervoor moesten alle structuren in de database op zijn kop. Maar ook de basis- en detailmethode, die is ingevoerd, maakt het heel complex. Dit maakt veel velden afhankelijk van elkaar, wat het programmeren moeilijker maakt.
Tenslotte vinden we het vanuit Vabi belangrijk dat de data van het Nader Voorschrift niet zomaar verloren gaat. Als extra service naar onze klanten zorgen we daarom ook voor een goede conversie van de data. Deze konden we pas echt goed afmaken op het moment dat de NTA 8800 goed in de software zat.”
Maar waarom moet het dan zo gedetailleerd?
“Dat komt doordat alle normen nu bij elkaar zijn geveegd (Nieuwbouw, Bestaand, Woningen, Utiliteit), . Een goed voorbeeld is het gebruik van meerdere rekenzones. Voor een bestaande woning zul je niet vaak meer dan één rekenzone gebruiken, maar het moet wel mogelijk zijn in de software.
De vorige norm liep tegen beperkingen aan. Zo kon je voor een nieuwbouwwoning niet beter dan een label A krijgen, nu is het verschil beter te zien. Een NulOpdeMeter woning kon je in het Nader Voorschrift niet goed berekenen. Als je bijna geen warmtebehoefte meer hebt, gaan andere zaken een rol spelen. Deze kun je nu wel berekenen, waar dat eerst niet kon, maar vraagt wel extra invoer.”
De software is gereleaset en veel mensen zijn aan de slag. Zijn we nu klaar?
“Nee, zeker niet. Daarnaast is er nog een lijst met verbeterpunten rondom de methodiek. Bijvoorbeeld veel verzoeken om nieuwe technieken te waarderen. Maar dat wordt later opgepakt. Eerst moet worden gekeken hoe de NTA 8800 landt. Daarna wordt de NTA 8800 op termijn omgezet naar een norm.”
Kwaliteitsverklaringen en maatwerkadvies
“Wat bij Vabi de hoogste prioriteit heeft, is de BCRG database met kwaliteitsverklaringen. Zodra de koppeling vanuit BCRG klaar is, bouwen we deze in onze software. Voor nu is het vooral wachten op de kwaliteitsverklaringen vanuit de leveranciers zelf. Ook het maatwerkadvies komt eraan. In eerste instantie is dit niet meegenomen vanuit de overheid. Hier hebben we als Vabi flink voor gelobbyd, omdat veel van onze klanten dit gebruiken. Gelukkig is het inzicht gekomen dat dit inderdaad snel ontwikkeld moet worden. Vanaf oktober heeft ISSO hier groen licht voor gekregen en wordt op dit moment door diverse partijen waaronder Vabi onder leiding van ISSO de methodiek hiervoor gemaakt.”
Wat levert de NTA 8800 op voor gebouweigenaren?
“Vooral voor nieuwbouw zou de NTA 8800 dus beter het label kunnen bepalen. Wat het voor de bestaande bouw doet, moet zich nog bewijzen. Je krijgt in ieder geval een beter beeld van de kwaliteit van een gebouw en je krijgt dankzij de nieuwe indicatoren EP 1, 2 en 3 een duidelijk beeld van de warmtebehoefte, het energieverbruik en het percentage hernieuwbare energie. Dat is nieuw ten opzichte van de EI, die we hiervoor berekenden.”
Doelstelling klimaatakkoord
“Aedes maakt namens de woningcorporaties nu afspraken aan de klimaattafel over nieuwe doelstellingen om het Parijsakkoord te halen. Vanuit de corporaties zal gekeken worden naar de Netto Warmtebehoefte. Een andere doelstelling dan sturen op het energielabel. De bouwkundige kwaliteit van een woning wordt daarbij dus belangrijk. De netto warmtebehoefte is al opgenomen in de resultaten. Het is goed om daar alvast rekening mee te houden.”
Wim Plokker, Hoofd productmanagement bij Vabi 
Meer weten over de NTA 8800? Kijk dan op de website van NEN of op deze pagina.
